Οι φακές προέρχονται από την κεντρική Ασία και καταναλώνονται από τα προϊστορικά χρόνια. Είναι από τα πρώτα τρόφιμα που καλλιεργήθηκαν. Σπόροι φακής που χρονολογούνται το 10000 π.Χ. έχουν βρεθεί σε αρχαιολογικούς χώρους στην Μέση Ανατολή όπως στην Συρία και την Ιεριχώ της Παλαιστίνης αλλά και σε αρχαιολογικά ευρύματα στις πυραμίδες της Αιγύπτου.
Αργότερα, η καλιέργεια της εντοπίζεται σε περιοχές της Μικράς Ασίας.
Κατά τη νεολιθική εποχή η φακή καλλιεργείται σε περιοχές της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, ενώ αργότερα διαθόθηκε ευρέως κατά την εποχή του χαλκού σε περιοχές της Μεσογείου.
Αναφορές στη φακή συναντάμε τόσο στον Αριστοφάνη όσο και στον Πλίνιο που εξαίρει τις θεραπευτικές ιδιότητες ιδίως σε παθήσεις του ήπατος.
Στην Παλαιά Διαθήκη αποκτά τη συμβολική διάσταση της ευτελούς ηθικής ανταλλαγής με την αειθαλή φράση «έναντι πινακίου φακής».
Ο πρωτότοκος γιος του Ισαάκ, Ησαύ, επέστρεφε μια μέρα από το κυνήγι και είδε τον αδελφό του, τον Ιακώβ, να βράζει φακές. Του ζήτησε ένα πιάτο αλλά προσέκρουσε στο αδελφικό αίτημα να του παραχωρήσει τα πρωτοτόκια, το δικαίωμα της αποκλειστικής κληρονομιάς της περιουσίας του Ισαάκ. Ο Ησαύ ως απονήρευτος άνθρωπος δέχθηκε αμέσως κι αντάλλαξε το προνόμιο που διέθετε με ένα πιάτο φακή και λίγο ψωμί. Ουσιαστικά περιφρόνησε το λόγο και την ευλογία του Θεού. Στο εδάφιο 34 διαβάζουμε: «Τότε ο Ιακώβ έδωκεν εις τον Ησαύ άρτον και μαγείρευμα της φακής. Και έφαγε και έπιεν και σηκωθείς ανεχώρησεν. Ούτως ο Ησαύ κατεφρόνησε τα πρωτοτόκια».
Στην αρχαία Ελλάδα οι εύποροι δεν μπορούσαν καν να διανοηθούν ότι θα προσέφεραν είτε στους εαυτούς τους είτε σε καλεσμένους τους μαγειρεμένες φακές.
Βεβαια ο Ιπποκράτης υπερτόνιζε τις εξαιρετικές ιδιότητες του καταφρονημένου αυτού οσπρίου.
Κατά το 18ο αιώνα στη Γαλλία υπό τη βασιλεία του Λουδοβίκου XV, του οποίου η σύζυγος Μαρία τις διέδωσε στο παλάτι δίνοντάς τους έτσι το όνομα «φακές της βασίλισσας». Και κατά το 19ο αιώνα, οι φακές απέκτησαν τη φήμη του «κρέατος του φτωχού», ενώ σταδιακά διαδόθηκαν ως γαστριμαργική προτίμηση σε ανθρώπους που δεν μπορούσαν ν’ αντέξουν τη μυρωδιά του ψαριού.
Στην Ελλάδα φυτεύεται στα μέσα Νοεμβρίου και ο πολλαπλασιασμός της γίνεται με σπορά
Δύο είναι οι πιο σημαντικές Ελληνικές ποικιλίες:
1.-Πελασγία. Ποικιλία χαμηλών φυτών ,ξεκίνησε να καλλιεργείται δοκιμαστικά στο νομό Ρεθύμνου καί έφερε ικανοποιητικές αποδόσεις. Σχετικά πρώιμη ποικιλία προσαρμόζεται εύκολα και είναι ανθεκτική στο ψύχος.
2.-Αράχωβα. Ποικιλία μικρών φυτών με λεπτά μικρά μυτερά φύλλα. Τα σπόρια της είναι στρογγυλά και έχουν χρώμα κιτρινωπό. Έχει ικανοποιητικές αποδόσεις που φτάνουν και τα 250 κιλά σε κάθε στρέμμα. Σπέρνεται τους φθινοπωρινούς μήνες.
Οι φακές, όπως και τα φασόλια, αποτελούν πολύ καλή πηγή μακρο και μικροθρεπτικών συστατικών. Μαζί με τα φασόλια είναι η καλύτερη πηγή καλής ποιότητας φυτικής πρωτεΐνης και, συνυπολογίζοντας το ότι είναι φτωχές σε λίπος, συνολικές θερμίδες, νάτριο και δεν περιέχουν χοληστερόλη, καθίστανται απαραίτητο τρόφιμο σε ένα διαιτολόγιο με υγιεινές επιλογές.
1 φλ. βρασμένες φακές καλύπτει περίπου το 9% των ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια, 25% σε πρωτεΐνη και 15% σε υδατάνθρακες (για μια δίαιτα 2500 θερμίδων), και 62-78% σε διαιτητικέ ίνες.
Καλύπτει στο διπλάσιο τις ανάγκες σε μολυβδαίνιο (198%), σχεδόν τις ημερήσιες ανάγκες σε φυλλικό οξύ (89.5%), παραπάνω από τις μισές σε χαλκό (55%) και φωσφόρο (51%) και λιγότερο από τις μισές σε μαγγάνιο (42%). Παρέχει, επίσης, περισσότερο από τα ¾ των αναγκών σε σιδήρου για τους άνδρες και περισσότερο από το 1/3 για τις γυναίκες, αν και ο σίδηρος των φυτικών πηγών είναι χαμηλής βιοδιαθεσιμότητας (82% και 37%, αντιστοίχως)].
Ως προς τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β, καλύπτει περισσότερο από το ¼ των αναγκών σε βιταμίνη Β 6 (27%), βιταμίνη Β 1 (28%) και παντοθενικό οξύ (25%) και λίγο περισσότερο από το 1/10 σε νιασίνη και ριβοφλαβίνη (13% και 11%, αντιστοίχως). Παρέχει, επίσης, περισσότερο από το ¼ των αναγκών σε ψευδάργυρο (23%), λιγότερο σε μαγνήσιο (18%) και κάλιο (16%), και το 1/10 σε σελήνιο.
Απο παλιότερη ανάρτηση στο i-know.gr
